Wat is Hoogbegaafdheid?
In de volksmond wordt vaak over hoogbegaafden gesproken als mensen die heel slim zijn, goed kunnen leren, redeneren en analyseren. Hoogbegaafdheid is echter veel meer dan het cognitief functioneren. Een hoog IQ is een onderdeel van hoogbegaafdheid, maar hoogbegaafdheid is veel breder.
Het is een manier van zijn.
Het gaat over de hele persoonlijkheid en over het totale functioneren van personen met een hoge tot zeer hoge intelligentie. Dit wordt heel duidelijk in beeld gebracht in het Delphi model, een model dat ontstaan is vanuit een project met een groep hoogbegaafden, onder leiding van Maud van Thiel. Op deze manier is een model ontstaan dat hoogbegaafdheid beschrijft vanuit de kenmerken van de binnenwereld van de hoogbegaafde, de wisselwerking met de buitenwereld en het samenspel tussen binnen- en buitenwereld. Dit geeft veel inzicht in hoogbegaafdheid, waardoor steeds meer mensen zich er in herkennen ook al hadden ze er voordien nooit aan gedacht dat ze hoogbegaafd zouden kunnen zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan degenen die artistiek, muzikaal, emotioneel of spiritueel hoogbegaafd zijn.
“Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan.
Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard.
Een sensitief en emotioneel mens, intens levend.
Hij of zij schept plezier in creëren”
(Delphi model Hoogbegaafdheid, Kooijman-van Thiel, 2008)
Delphi model hoogbegaafdheid
Het Delphi model geeft de belangrijkste existentiële aspecten van het menselijk bestaan weer. Het zijn, denken en voelen spelen zich vooral in het binnenste van de mens af. Het willen vormt een beweging naar buiten, het waarnemen is meer een beweging naar binnen en het doen wijst op gedrag en op alles wat vanuit de persoon weer in de samenleving belandt.
Deze aspecten zijn bij iedereen te zien, maar bij hoogbegaafden worden ze op een heel specifieke en sterke manier ingekleurd.
Als een hoogbegaafde ‘in functie’ is, zijn alle binnenste kenmerken tegelijkertijd actief. Dit samenspel, wat kan vergeleken worden met de muziek van een orkest, leidt tot vier overkoepelende kenmerken van hoogbegaafdheid die gelden in alle gebieden van het leven.
Trust your inner wisdom, it makes miracles for you.
De Binnenwereld
Autonoom
Een hoogbegaafde is zeer autonoom. Hij maakt eigen afwegingen, velt zijn eigen oordeel en blijft daarbij tot er zich iets aandient dat in zijn ogen beter is.
Het gaat over onafhankelijkheid, geloof in eigen oordeel en hoog bewust op zichzelf staan
Hoog intelligent
Het denken van hoogbegaafden is zeer analytisch van aard, er wordt gedacht in multidimensionale matrixen, ze denken tegelijkertijd op veel sporen, niveaus en punten na.
Patronen en structuren worden snel gezien, de gedachtestroom gaat afwisselend in de diepte en de breedte, er is een groot associatievermogen. Dit alles wordt ondersteund door een goed geheugen en een uitgebreide woordenschat.
Rijkgeschakeerd
Het voelen van hoogbegaafden is rijkgeschakeerd: kleurrijk, genuanceerd, zeer gevarieerd, visueel en ruimtelijk.
Elementen van innerlijke beleving hangen onderling sterk en subtiel samen. Er worden altijd veel en intense emoties ervaren. Emoties die door de buitenwereld veroorzaakt worden of die komen vanuit de binnenwereld. Hoogbegaafden kunnen objecten, situaties en gebeurtenissen heel nauwkeurig en in geuren en kleuren voor hun geestesoog halen. Ze kunnen zich door die ‘werkelijkheid’ heen bewegen, objecten en situaties van verschillende kanten bekijken en de atmosfeer proeven. Het rijkgeschakeerd voelen – innerlijk zien en beleven – is holistisch en meer dimensionaal. Het wordt vaak als een roller coaster ervaren.
Step into the light
Share your gifts and talents with the world
Wisselwerking met de buitenwereld
Gedreven en nieuwsgierig
Hoogbegaafden zijn gedreven en nieuwsgierig, ze willen meestal heel veel, ze willen van alles, liefst meteen en telkens weer iets nieuws.
Ze zijn leergierig, onderzoekend van aard en willen ontdekken op hun eigen manier.
Ze zijn rusteloos, vasthoudend en gaan door tot voor hen alles duidelijk is.
Scheppingsgericht
Vanuit het willen komt het doen.
Hoogbegaafden zijn altijd bezig met het maken, creëren van iets: een model, een theorie, een schilderij, een uitvinding …
Zelfs al lijken ze niets te doen, dan nog is het brein volop bezig met denkwerelden, structuren, verhalen, beelden…
Hoogsensitief
Hoogbegaafde mensen zijn hoogsensitief. Hun zintuigen werken zeer precies en zijn altijd alert. Ze horen, ruiken, proeven, zien en voelen alles en zijn in hoge mate bewust. Prikkels komen tegelijkertijd, heel precies en met volle lading binnen. Aandacht moet eerder uitgeschakeld, dan ingeschakeld worden en er is veel energie nodig om alle indrukken behapbaar te maken.
Hoogbegaafden zijn zeer empathisch en hebben een sterk inlevingsvermogen. Zij voelen wat er bij anderen speelt en wat zij nodig hebben. Soms strekt de hoge zintuiglijke gevoeligheid zich uit tot het waarnemen van energieën en frequenties voorbij de fysieke wereld. Dat is de paranormale waarneming die een kenmerk is van spirituele intelligentie en hoogbegaafdheid.
Creativity is intelligence having fun
– Albert Einstein
Het Samenspel
Snel
Hoogbegaafden zijn heel snel in nagenoeg alle facetten van hun zijn.
Soms lijken hoogbegaafden traag. Deze traagheid komt voor uit een mega complexe denkmatrix en/of een binnenwereld die supersnel en heel intensief gehanteerd en geanalyseerd wordt.
Creatief
Hoogbegaafden zijn vaak inventief, innovatief, vindingrijk en origineel.
De creativiteit uit zich in het denken, het doen en in de innerlijke belevingswereld.
Intens
Complex
Hoogbegaafden zitten complex in mekaar, functioneren complex, kunnen grote complexiteit aan en houden daarvan.
Hoogbegaafden zijn vaak bescheiden, daardoor is hun snelheid en complexiteit niet altijd direct zichtbaar.
Leren omgaan met je hoogbegaafdheid
is als leren rijden met een formule 1 wagen
Neurologisch systeem
Het zenuwstelsel van hoogbegaafden verschilt gradueel van dat van gemiddeld begaafden. Ze hebben meer, dunnere, snellere en gevoeligere zenuwen en zenuwuiteinden. Het brein is actiever, kan op meerdere plaatsen tegelijk actief zijn en kent meer onderlinge verbindingen tussen de betreffende hersengebieden. Bij hoogbegaafden lijkt tijdens het prikkeltransport vrijwel niets verloren te gaan. Prikkels worden op volle sterkte, onverdund en onvermengd getransporteerd.
Het is voor hoogbegaafden van groot belang om in hun leven hiermee te leren omgaan. Ik vergelijk het graag met Formule 1. Het vraagt veel om een F1 coureur te worden, je hebt veel training, kennis en ervaring nodig op alle vlakken niet enkel om te leren rijden, maar ook om tijdens de races in een razendsnel tempo beslissingen te nemen en om te kunnen gaan met de enorme kracht waaraan je wordt blootgesteld.
Herken jij je in de kenmerken van hoogbegaafdheid?
Voelt het voor je alsof je een F1 motor in je hebt?
Vind je het een uitdaging om ermee te rijden?
Wil je dat beter leren?
Plan dan een kennismakingsgesprek